Kişisel bilgisayarlarda disk yapısı olarak genellikle basic kullanılıyor ancak sunucularda dynamic disk yapısına ihtiyaç duyulabiliyor. Burada da karşımıza dynamic disk yapısındaki volume kavramı çıkıyor. Volume ayarı bir kere yapılıp bırakıldığı için her ayarlama da volume çeşitlerini unutabiliyorum. Bu sebeple dynamic disk ve volume çeşitlerini yazdım.

Dynamic Disk

Dynamic disk, basic diske göre bize daha fazla ayar yapma imkanı veren bir sistemdir. Bir diski ister basic, ister dynamic olarak kullanabilirsiniz. Ancak dynamic olarak kullandığınızda hız, yer tasarrufu veya güvenlik sağlayabilirsiniz. Belirttiğim bu avantajlardan dolayı farklı volume çeşitleri bulunmaktadır. Kimisi yer tasarrufu kimisi veri güvenliği için tercih edilmektedir.

Volume Çeşitleri

Windows server 2012’de bir diski dynamic yaptığınızda karşınıza farklı volume çeşitleri çıkmakta. Bunlar;

  • Simple Volume
  • Spanned Volume
  • Striped Volume
  • Mirrored Volume
  • Raid 5 Volume

Simple Volume Nedir?

Basic disk ile tek bir disk kullanıldığında bu alana “primary partition” deniliyor. Dynamic disk de ise bu alana “simple volume” deniliyor. Simple volume oluşturmak için dynamic bir diske sağ tıklayıp new simple volume diyebilirsiniz. Simple volume ile iki farklı diski birleştiremezsiniz.

Spanned Volume Nedir?

Spanned volume 2 ile 32 aralığında diski birleştirmek amacı ile kullanılmaktadır. 32 diske kadar desteklidir. Spanned volume ile hangi diskten ne kadar alan kullanacağınızı siz seçersiniz. Bu sistemde hızda bir değişiklik olmaz. Ancak veri tasarrufu sağlar. Spanned volume oluşturduğunuz bir disk bozulursa sadece o alan çalışmaz. Diğer disklerde ki alanlar çalışmaya devam eder.

Bu volume çeşidinde veriler sıra ile yazılmaktadır. 5 adet disk ile spanned volume oluşturduğunuzu ve her diskten 20 GB kullandığınızı düşünelim. Veri ilk olarak disk1’e yazılacaktır. Disk1’in belirtilen 20 GB’lık alan dolduğunda veri yazma işlemi disk2’ye geçer.

Striped Volume Nedir?

Spanned volume gibi 2 ile 32 disk desteği bulunmaktadır. Bu sistemde disk sayısı arttıkça performans artar. Çünkü veriler bölünerek disklere yazılır. Performans isteyenler için tercih edilebilecek bir sistemdir. Ancak kullanılan bir diskin bozulması tüm sistemin çalışmasını engeller. Bu nedenle veri hassasiyeti olanlar bu sistemi kullanmamaktadır. Striped volume sisteminde spanned volume sistemindeki gibi her disk için farklı boyut seçilemez. Veriler parçalanarak yazıldığı için her diskin kullanım alanı aynı olmalıdır. Örneğin disk1’den 50 GB kullanmak istiyorsanız geriye kalan disklerden de 50 GB alan kullanmalısınız.

Mirrored Volume Nedir?

Mirrored volume de bir önceki sistemler gibi 2 ile 32 disk destekler. Bu sistemde diske yazılan verinin birebir aynısı diğer diske de yazılmaktadır. Bir diskten veri silindiğinde diğerinde de silinir. Yani ismi gibi yansıtma işlemi yapar. Bunun için striped volume sistemindeki gibi disklerden kullanılan alan aynı olmalıdır. Çünkü veriler birebir kopyalanmaktadır. Sistemin kullanım amacı veri güvenliğidir. Bir disk bozulduğunda diğer disk aracılığı ile verilere erişilebilmektedir.

Mirrored volume sisteminde veri tasarrufu sağlanmaz. Fiziksel olarak 1 TB’lık alana en fazla 500 GB’a yakın veri yazabilirsiniz.

Raid 5 Volume Nedir?

Bu sistemde 3 ile 32 adet aralığında disk kullanılabilir. 3 disk ile raid 5 volume oluşturduğumuzu düşünelim. Tek bir disk bozulduğunda sistem çalışmaya devam edecektir. Ancak iki disk bozulduğunda sistem çalışmayacaktır. Bu sistemde de disklerden alınan alanların boyutu aynı olmalıdır. Bir diskten 100 GB alan alıp diğerinden 50 GB alamayız. Veriler tıpkı striped volume sistemindeki gibi parçalanarak disklere yazılır. Ancak buradaki farklılık verilerin disklere yazılırken parity’lerin hesaplanmasıdır. Bu hesaplama sayesinde bir diskin bozulması durumunda diğer disklere dağıtılan parity’ler ile kaybolan verilere erişilir. Yani striped volume sisteminde gibi bir disk bozulursa sistem çökmez. Burada bir disk tolere etme hakkı vardır.